Nauka i technologie, Nauka w Polsce

Odkryto nowy enzym, który chroni przed cukrem

Fot. Flickr, David Pacey

Enzym G3PP może chronić organizm przed następstwami zbyt wysokiego poziomu cukru – informuje pismo “Proceedings of the National Academy of Sciences”. Odkrycie zupełnie nowego enzymu, to rzadkie zjawisko – większość odkryto przed zakończeniem lat 60. XX wieku.

Dr Marc Prentki i dr Murthy Madiraju z University of Montreal Hospital Research Centre (CRCHUM) odkryli nowy enzym, fosfatazę glicerolo-3-fosforanu (ang. glycerol 3-phosphate phosphatase, G3PP).

G3PP odgrywa kluczową rolę w kontrolowaniu wykorzystania glukozy i tłuszczu przez organizm. Jak wykazali kanadyjscy naukowcy, enzym ten może chronić organizm przed szkodliwym wpływem nadmiaru cukrów.

Komórki ssaków wykorzystują glukozę i kwasy tłuszczowe jako główne źródło energii. Ich metabolizm wpływa na wiele procesów fizjologicznych –na przykład wydzielanie insulin przez komórki beta trzustki, wytwarzanie glukozy w wątrobie czy gromadzenie tłuszczu w tkance tłuszczowej.

Zakłócenie tych procesów prowadzi do takich zaburzeń jak cukrzyca typu II, otyłość czy choroby serca.

Glicerolo-3-fosforan jest niezbędny do produkcji energii i powstawania zapasów w postaci tkanki tłuszczowej. Gdy poziom glukozy w organizmie jest nieprawidłowo wysoki, powstający z niej glicerolo-3-fosforan osiąga w komórkach poziom mogący doprowadzić do uszkodzenia tkanek.

G3PP jest w stanie rozłożyć nadmiar tej substancji, co pozwala oczyścić z niego komórki – na przykład wytwarzające insulinę komórki beta trzustki. Zapobiega to nadmiernemu wytwarzaniu i gromadzeniu tłuszczu, obniża także wytwarzanie glukozy w wątrobie, które jest poważnym problemem w przypadku chorych na cukrzycę.

Komórki beta wykrywają zmiany poziomu glukozy we krwi i reagują wytwarzaniem odpowiedniej ilości insuliny – hormonu kontrolującego wykorzystanie glukozy oraz tłuszczu przez komórki. Nadmiar glukozy i tłuszczu może uszkodzić komórki beta i zmniejszyć wytwarzanie insuliny, co jeszcze bardziej podnosi poziom glukozy i prowadzi do rozwoju cukrzycy.

Jak zaznaczają autorzy badań, odkrycie zupełnie nowego i ważnego enzymu u ssaków to bardzo rzadkie zjawisko – większość odkryto przed zakończeniem lat 60. XX wieku. Wcześniej znaleziono G3PP w organizmach niektórych owadów, ryb i glonów jednak naukowcy uważali, że ma ograniczone znaczenie – służy do wytwarzania glicerolu, zapobiegającego zamarzaniu tkanek.

Nowe odkrycie może znaleźć zastosowanie w leczeniu otyłości oraz cukrzycy i innych chorób metabolicznych. Obecnie kanadyjscy naukowcy szukają drobnocząsteczkowych aktywatorów G3PP, które pobudzając działanie tego enzymu miałyby pomóc w leczeniu zaburzeń kardiometabolicznych. Byłyby to leki o zupełnie nowym mechanizmie działania.