Biografie ponad tysiąca polskich inżynierów, techników i odkrywców składają się na słownik wydany przez Instytut Historii Nauki PAN. Zdaniem autorów publikacji, ma ona przypomnieć znaczący w świecie dorobek naukowy Polaków, który jest wciąż niedostrzegany.
W publikacjach słownikowych czy encyklopedycznych głównie pisze się o bohaterach z przeszłości w sensie walki o niepodległość i o tych, którzy wspierali tę walkę piórem, czyli o literatach. Natomiast nasz dorobek w zakresie nauk przyrodniczych i techniki jest zupełnie niedostrzegany” – powiedział prof. dr hab. Bolesław Orłowski, pod którego redakcją powstał słownik.
Ekspert w dziedzinie historii nauki i techniki podkreślił, że „ogląd naszej przeszłości jest mocno zubożały przez to, że nie wiemy o tych naszych pionierach naukowych i technicznych”. „Mamy czasem kompleksy z tego powodu, bo uważamy, że jesteśmy słabi, otóż wcale nie, jesteśmy nieporównanie silniejsi niż sądzimy” – dodał prof. Orłowski.
W czterotomowej publikacji „Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki” znajduje się ok. 1,2 tys. biografii naukowców żyjących od XIII w. do współczesności. Ten obszerny słownik powstawał ponad sześć lat, a hasła opracowało ponad stu autorów.
Zdaniem prof. Orłowskiego lektura słownika ma skłonić społeczeństwo do refleksji nad wiedzą o zasłużonych, nie tylko na polu militarnym, Polakach.
„Ta tendencja do eksponowania, czasem nadmiernie, wszystkiego, co wiązało się z szeroko pojętą działalnością patriotyczną, daje o sobie znać także w sposobie prezentowania poszczególnych biografii. Mało kto wie, że Ignacy Mościcki zaliczał się do czołowych wynalazców europejskich swej epoki, że Gabriel Narutowicz był wybitnym hydrotechnikiem, budującym elektrownie wodne w kilku krajach” – podkreślił prof. Orłowski we wstępie do publikacji.
Naukowiec dodał, że w publikacji nie chodzi o wypieranie dokonań Polaków na tle patriotycznym, ponieważ „ci inżynierowie, wynalazcy, którzy działali w różnych krajach, nie tylko w Polsce, w większości byli też powstańcami, AK-owcami itd.”.
„Skoro jednak mamy jakiś ogląd naszej historii i doceniamy naszych bohaterów, literatów to dlaczego mamy nie doceniać tych, którzy zasłużyli się na polu gospodarczym i przede wszystkim naukowych. Prawdopodobnie nasze nauki przyrodnicze miały nawet większy wpływ na rozwój światowych nauk niż np. nasza literatura” – powiedział prof. Orłowski.
W ocenie naukowca czytelnicy tego słownika, służącego popularyzacji dokonań polskich naukowców na przestrzeni wieków, „będą bez wątpienia zdumieni wagą i skalą przedstawionych na jego łamach polskich osiągnięć”.
Prezentacja publikacji, wydanej przez Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, przy współpracy Instytutu Pamięci Narodowej, odbędzie się w piątek w Częstochowskich Zakładach Przemysłu Zapałczanego.
